Sapfo - prva pesnikinja

Najpoznatija grčka pesnikinja je
živela na velikom ostrvu Lezbosu, u Egejskom moru, krajem sedmog i
početkom šestog veka pre nove ere. Tu je provela ceo svoj život i
osnovala na daleko poznatu žensku pesničku školu, gde su dolazile mlade
devojke iz cele Grčke da bi učile pesničku veštinu i stekle široko opšte
obrazovanje. Sve što se danas zna o Sapfinom životu potiče iz ogromnog
broja legendi, koje postoje o njoj, a koje su počele da se stvaraju još
dok je ona sama bila živa.
Do nas su njena dela stigla u fragmentarnoj formi - na komadićima
papirusa, kao i kroz citate drugih antičkih pisaca, koji su je citirali
vekovima posle njene smrti.
Ono što se zna o njenom životu i kontekstu u kojem su nastajale njene
pesme, kao i o okolnostima u kojima su one izvođene i širene,
iskonstruisano je iz klasičnih komedija i ondašnjih glasina o njoj.
Zanimljivo je da, ipak, većim delom sve te priče potiču od pretpostavki
klasičnih i savremenijih naučnika. Poznate su sledeće priče: Sapfo kao
osnivačica ženske privatne škole; Sapfo kao preterano zaljubljiva žena u
oba pola; Sapfo kao prostitutka; Sapfo, ružna i neprivlačna i zato
odbačena od strane muškaraca; Sapfo kao centralna ličnost thiasosa
(grupa žena koje su pripadale religioznom kultu) ili neke druge sapfičke
ženske zajednice. Razlozi za ove oprečne predstave njenog života su
različiti. Neke od ovih priča su plod homofobne malicioznosti i
netrpeljivosti. Neke su nastale iz potreba da se najznačajnija grčka
pesnikinja predstavi kao obična i "normalna" žena. Neke pretpostavke su
rezultat čiste mizoginije, a neke - vizuelizacija ženske utopije.
Fragmentarnost njenih pesama nije od velike pomoći u otkrivanju istine,
čak i ukoliko bi se verovalo da je pesnikinja ostavila autobiografski
trag u njima. Jedina pesma koja je, čini se, u celosti sačuvana jeste
"Himna Afroditi", a koja je do savremenih čitalaca je stigla
zahvaljujući Dionisiju iz Halikarnasa, govorniku i istoričaru iz prvog
veka stare ere, koji ju je citirao kao primer uglađenog stila.
Sapfo je bila lirska pesnikinja, koja je uživala veliko poštovanje u
književnoj kulturi (muškaraca) klasičnog perioda - petog i četvrtog veka
pre nove ere. Stvarala je solo i pesme za horsko izvođenje na
venčanjma, kao i pohvale pojedinim ženama. Sapfo je, kao i mnogi drugi
lirski pesnici njenog doba, pisala himne, svadbene pesme, pohvale i
tužbalice. Ali, ono što se sačuvalo od njenih dela, izdvaja se po svojoj
jedinstvenoj "centralizaciji žene" koja se u njima jasno izražava.
Najupečatljivije, u njenom stvaralaštvu, jesu njene ljubavne pesme, koje
je pisala inspirisana ljubavlju prema drugim ženama. U mnogim pesmama
se podrazumeva uzajamnost tog snažnog ljubavnog osećanja. Sapfo je prva,
medju grčkim pesnicima, otvoreno i slikovito pisala o ljubavnom
osećanju i njegovoj telesnoj emanaciji.
Značaj Sapfine poezije o ženama, i za žene, dao je pojam "lezbejka",
koji je u početku predstavljao samo prisvojni pridev izveden iz imena
njenog rodnog ostrva Lezbosa, a koji danas označava žene koje vole žene.
Reč nije dobila današnje značenje sve do drugog veka nove ere,
otprilike devet vekova nakon Sapfinog vremena. Ovu tvrdnju osporavaju
pojedini filolozi, koji tumače jedan Anakreontov (pesnik iz šestog veka
pre nove ere) fragment kao opis ženske homoseksualnosti stanovnica
Lezbosa.
Kako god da se tumači njena poezija i šta god da se o njenom životu
nagađa, Sapfo, sasvim sigurno, jeste najznačajnija pesnikinja celokupne
civilizacije i, za mnoge, najpoznatija lezbejka.[b]

.. da li si procitala knjigu "Deseta muza" od Erike Jang, zanimljiva je i radi se o zivotu pesnikinje Sapfo.. tj. njeno vidjenje zivota pesnikinje u to vreme.. verujem da ce ti se svideti, procitaj..

Sapfa (Sapfo, Σαπφώ, Ψάπφω, Sapphô) je slavna grčka pesnikinja je rođena u Mitileni na ostrvu Lezbos koje je bilo kulturni centar VII veka p. n. e. Rođena je između 630. st.e. i 612. st.e. Priča se da je bila mala i tamna.

Sapfa, kćer Skamandera i Kleide, bila je udata (atička komedija kaže za bogatog trgovca, ali to nije provereno) i imala je kćer, takođe zvanu Kleida. Postala je veoma poznata u svoje vreme po svojoj poeziji, toliko, da je grad Sirakuza (Italija) podigao njenu statuu da bi je počastvovao kada ga je posetila. Njena porodica je bila politički aktivna, što joj je omogućilo da puno putuje. Tokom svog života, bila je poznata i kao upravnica grčke škole za devojke. Najverovatnije je da su objekat njene poezije bile njene učenice.

Bila je lirski pesnik koji je razvio svoju posebnu metriku, poznatu kao sapfička strofa (sapphic meter), i zaslužna je za pomeranje estetskog pokreta od starijih tema grčke mitologije ka temama individualnog ljudskog iskustva. Epigram u Palatinskoj antologiji, dodeljen Platonu, navodi je kao desetu muzu.

Sapfo je pisala pretežno ljubavnu poeziju, ali su pesme sačuvane samo delimično, osim jedne jedine cele pesme, Himne Afroditi. Sudeći po njenoj reputaciji u antičkom svetu, kako su samo fragmenti njenog rada preživeli, izgubivši njen rad, svet je izgubio blago.

Neke od njenih pesama su upućene ženama, odakle se razvila njena reputacija lezbejke. Reč lezbejka je izvedena od imena ostrva Lezbos sa kog je potekla.

Zbog homoseksualnog sadržaja i otvorene erotičnosti, njen rad je bio u nemilosti hrišćanske crkve, što je i razlog što najveći deo njenog rada nije preživeo, delom zbog toga što nije kopiran, delom što je namenski uništavan.

Dok je u naše doba ovaj sadržaj dobro poznat, u antičko doba i Srednjem veku, ona je bila poznatija prema tome što se (sudeći po legendi) bacila s litice zbog neuzvraćene ljubavi prema mladom mornaru zvanom Faon (Phaon). Ova legenda potiče iz Ovidijevog dela Heroide iz Starog Rima, i sigurno nije hrišćanska prepravka. Nije neobično za značajne ličnosti grčke istorije da su različiti izvori pisali o njima. Značajno je pomenuti da je njen značajni pratilac zvan "Penis, iz grada muškaraca". U svakom slučaju, kako se Mišel Fuko i mnogi drugi autori slažu, drevno grčko društvo nije smatralo da je čitav pol, muški ili ženski, potpuno hetero- ili homoseksualno orijentisan. Što se tiče istorije, Sapfo je dolazila iz plemenite porodice, udala se i imala je bar jednu kćer, bila je izgnana u Sirakuzu iz političkih razloga, vratila se 581. godine pre naše ere i umrla je kao starica.


.. izvod iz Vikipedije..

Lord Byron u djelu Childe Harold,napisao je o Sappho
sljedeće stihove :

I naprijed viđen brijeg, nezaboravan,
ljubavnika pribježište i lezbijke grob.
Crna Sappho!
Zar stihovi besmrtni ne mogoše da sačuvaju
te grudi napojene tako besmrtnom vatrom?

Mislim da sam vec pisala na jednu ovakvu temu o Sapfo. Nema mnogo podataka o njoj ali je zanimljiva jer je bila korak ispred zena tog vremena.

Zanimjiva mi je knjiga DESTA MUZA od Erike Jong.
Na veoma lagan i zanimljiv nacin dala je opis Sapfe, njenog zivota i vremena u kom je zivela..

Rezime knjige:
«Deseta muza» putovanje je unatrag 2600 godina da bi se uslo u um najvece pjesnikinje ljubavne poezije koju je svet ikada upoznao. U cetrnaestoj godini, Sapfo je zaveo prelepi pesnik Alkej, s kojim je ona kovala zaveru da svrgne s vlasti diktatora na ostrvu, ali uhvacena je i roditelji su je udali za gnusnog starijeg muskarca s namjerom da je drze podalje od nevolje. Umesto toga, u toj nesrecnoj zajednici ona zapocinje seriju ljubavnih avantura, koje je odvode od Delfa do Egipta, cak do zemlje Amazonki i mracnog kraljevstva Hada...
Neustrasiva, junacka, a opet ranjiva, Sapfo Erike Dzong jedna je od najnezaboravnijih i najbujnijih heroina.

Sapfo je prva medju grčkim pesnicima koja je otvoreno pisala o osećanju ljubavi. Najbolji primer za to je možda Sapfin najpoznatiji odlomak - phainetai moi (čini mi se). Ovaj fragment ističe se u poređenju sa sačuvanom ljubavnom poezijom muškaraca po tome što govori o fizičkoj manifestaciji osećanja.

Fizička manifestacija ljubavi u njenim stihovima nije izražena kao seksualna. U sačuvanim fragmentima skoro da ne postoji ništa što spominje seksualni čin između dve žene - osim, možda, nekoliko pojedinačnih redova koji bi se mogli protumačiti kao poziv na telesni dodir, koji vodi do neke vrste seksualnog ispunjenja. Nakon opisa velike žalosti zbog razdvajanja od nekoga ko se pominje u ženskom rodu, Sapfo se (ponovo koristeći svoje ime) priseća prijatnih trenutaka koje su provele zajedno: "... i u mekoj postelji... nežna... zadovoljila si svoju žudnju..." Iako je ovo najbliže opisu seksualnog čina u Sapfinim sačuvanim fragmentima, česti opisi gajeva, cvetova i plodova, mogli bi se čitati kao seksualna metaforika.


[You must be registered and logged in to see this image.]

Sappho (1877)
Charles-August Mengin
(1853-1933)

Meni najdraži dijelovi su ovi:

"Toward you,lovely ones,my thoughts never change.." (fr.23)
(Prema Tebi,ljubljena moja,moje misli ne mijenjaju se)


"..as long as you are willing.!" (fr.28)
(...sve dok god to Ti želiš.!)